Spel 064 – Doorgeefschaak

Verdien stukken voor je teamgenoot en zet de tegenstanders schaakmat

Nodig
Per 4 kinderen: 2 borden en 2 sets schaakstukken

Duur (instructie, opzetten, spelen en opruimen)
15-20 minuten.

Thema’s
 Activiteit, Veilige Koning, Alle trucjes, Bordvisie, Samenwerking

Niveau
Gevorderd.

Leeftijd
7-80 jaar.

Hoort bij les
WB4

Beschrijving
Tweetallen vormen teams. Ze spelen ieder een eigen partij, maar kunnen elkaar helpen door de stukken die ze slaan aan elkaar te geven. Die stukken kunnen ze op het bord zetten, in plaats van een zet te doen. 

De beginopstelling
2 teams spelen tegen elkaar. De spelers van elk team zitten naast elkaar en spelen een eigen partij. De ene speler heeft wit, de teamgenoot heeft zwart.

Doel van het spel
Zet de tegenstander schaakmat. Er zijn 2 varianten om de teamscore te bepalen.

  • De eerste speler die wint, wint de match voor het team. De 2e partij wordt niet uitgespeeld.
  • Beide partijen worden uitgespeeld tot het einde. De resultaten van beide partijen worden opgeteld.

Stukken doorgeven en inzetten
De stukken die je in jouw partij slaat, geef je aan je teamgenoot. Die mag die stukken op zijn eigen bord zetten. Dat doet hij in plaats van een zet te spelen. Het inplaatsen is niet verplicht. Je kunt er ook mee wachten totdat er zich een goed moment voordoet. De stukken die niet op het bord staan, moeten voor iedereen zichtbaar naast het bord staan.

Bij het inplaatsen gelden een aantal beperkingen:

  • je moet het stuk op een leeg veld zetten;
  • inplaatsen met schaak is niet toegestaan;
  • pionnen inplaatsen mag niet op rijen 1, 7 en 8.

Een pion die promoveert tot een ander stuk, blijft in de vorm van die pion op het bord staan. Je zet er dus niet het betreffende stuk voor in de plaats. Zolang die pion op het bord staat moeten beide spelers dus goed onthouden welk stuk het is. Wordt die gepromoveerde pion geslagen, dan geef je dus een pion aan je teamgenoot.

Overleggen is niet toegestaan. Wel mag je je teamgenoot om een stuk vragen dat je graag wilt hebben.

Gebruik van de klok
Gevorderde spelers spelen dit spel bijna altijd met een klok. Dat voorkomt dat iemand blijft wachten totdat hij het juiste stuk krijgt.

Varianties op de spelregels

  • Je kunt dit spel ook spelen meer teams van meer dan 2 spelers. De kinderen van elk team zitten in een rij en ze spelen ieder een partij; zorg ervoor dat ze om en om met de zwarte en de witte stukken spelen. Als ze een stuk slaan, kunnen ze dat doorgeven aan een van de teamgenoten die direct naast ze zitten. Ze mogen zelf kiezen aan wie.
  • Het spel wordt een stuk lastiger als je stukken met schaak mag inzetten (of zelfs met schaakmat) en als pionnen ook op rij 7 mogen worden ingezet.

Is het spel geschikt voor beginners?
Het spel is chaotische en vraagt een goed overzicht over de stelling. Spelers die pas 1-2 jaar schaken missen dat overzicht en daardoor is het spel voor hen minder geschikt om specifieke thema’s te oefenen. Wel is het spel voor beginners heel leuk om te doen.

Suggestie
Op diverse schaakwebsites kun je dit spel digitaal tegen anderen spelen. De variant bughouse is de scherpste versie waarbij inplaatsen met schaak en schaakmat is toestaan.